Mε τον όρο καρκίνος παχέος εντέρου εννοούμε το κακόηθες, εκείνο νεόπλασμα, το οποίο αναπτύσσεται στο παχύ έντερο ή στο ορθό. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ένας από τους συχνότερους καρκίνους στον κόσμο.

Υπολογίζεται ότι πλέον των 300.000 νέων περιπτώσεων διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο στην Ευρώπη. Αποτελεί το 3ο σε συχνότητα νεόπλασμα στις γυναίκες και στους άνδρες και τη 2η αιτία θανάτου από κακοήθη νεοπλάσματα.

Οι ακριβείς αιτίες που προκαλούν καρκίνο στο παχύ έντερο είναι άγνωστες. Τα στοιχεία που έδωσαν οι διάφορες έρευνες που έγιναν συνδέουν τον καρκίνο του παχέος εντέρου με τις διατροφικές συνήθειες. Επικρατέστερη είναι η άποψη πως διαιτολόγιο πλούσιο σε ζωικό λίπος και ζωικές πρωτεΐνες, και φτωχό σε φυτικές ίνες μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου στο παχύ έντερο. Επίσης σημασία έχει το βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό κάποιου ατόμου -συγγενείς πρώτου βαθμού εμφανίζουν κίνδυνο να προσβληθούν από καρκίνο 2-3 φορές συχνότερα από τον γενικό πληθυσμό. Ακόμη άτομα που υποφέρουν από γενετικές ασθένειες του εντέρου ή πάσχουν από χρόνιες κολίτιδες (νόσος Chron, ελκώδης κολίτιδα) ή έχουν πολύποδες στο έντερο, διατρέχουν υψηλό κίνδυνο εξαλλαγής σε καρκίνο.

Επίσης σημασία έχει η ηλικία -τα άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες καρκίνου του παχέος εντέρου και θα πρέπει να υποβάλλονται σε δοκιμασία ανίχνευσης αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα και κολονοσκόπηση τακτικά.

Πολλοί συγχέουν τον καρκίνο του παχέος εντέρου με τους πολύποδες, οι οποίοι είναι περιγεγραμμένα μορφώματα διαστάσεων από λίγα χιλιοστά έως μερικά εκατοστά και προβάλλουν με ή χωρίς μίσχο στον αυλό του εντέρου. Αποτελούν συχνό πρόβλημα κα μπορεί να εξαλλαγούν σε αδενοκαρκίνωμα ή να συνυπάρχουν με αυτό.

Πολλές φορές ο καρκίνος του παχέος εντέρου μπορεί να είναι ασυμπτωματικός ή να εκδηλώνεται με κάποιο από τα παρακάτω συμπτώματα :

• Αναιμία
• Αίμα στα κόπρανα
• Αλλαγή στις συνήθειες αφόδευσης -εμμένουσα διάρροια ή δυσκοιλιότητα.
• Απώλεια βάρους
• Αίσθημα ατελούς αφόδευσης
• Βύθιο κοιλιακό άλγος

Επίσης ο καρκίνος μπορεί να προκαλέσει  απόφραξη του εντέρου.  Τα συμπτώματα τότε γίνονται έντονα: εμετός,  δυσκοιλιότητα, επίμονος πόνος και διάταση (φούσκωμα) της κοιλιάς.

Η διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου γίνεται από το ιστορικό του ασθενούς, την κλινική εξέταση της κοιλίας και την δακτυλική εξέταση του εντέρου. Πιο εξειδικευμένες εξετάσεις μπορεί να ακολουθήσουν και συνήθως είναι η κολονοσκόπηση ,η αξονική τομογραφία και η μαγνητική τομογραφία που εκτός από τη διάγνωση βοηθούν και στη σταδιοποίηση της νόσου προεγχειρητικά. Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται και η εικονική κολονοσκόπηση ή κολονογραφία που είναι μια ταχέως εξελισσόμενη και μη επεμβατική, απεικονιστική εξέταση με τη βοήθεια αξονικού τομογράφου. Εργαστηριακές εξετάσεις που χρησιμοποιούνται είναι η ανίχνευση καρκινικών δεικτών στο αίμα που αυξάνονται στον καρκίνο του εντέρου (CEA και CA-19).

Τα διάφορα στάδια του καρκίνου στο παχύ έντερο περιγράφονται με την επιστημονική ένδειξη Dukes:

• Dukes A -Ο όγκος εντοπίζεται μόνο στο εσωτερικό τοίχωμα του παχέος εντέρου.
• Dukes B -Ο όγκος έχει εισχωρήσει σε όλο το τοίχωμα χωρίς να προσβάλλει τους λεμφαδένες της περιοχής.
• Dukes C -Ο όγκος έχει επεκταθεί και σε ένα ή περισσότερους λεμφαδένες της περιοχής.
• Dukes D -Τα καρκινικά κύτταρα του όγκου έχουν διασκορπιστεί και σε άλλα όργανα του σώματος και έχουν δημιουργήσει δευτεροπαθείς όγκους (μεταστάσεις).

Η βασική θεραπεία του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι η  χειρουργική επέμβαση. Σε αρκετές περιπτώσεις γίνεται συνδυασμός με ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία προεγχειρητικά για να μικρύνει ο όγκος ή μετεγχειρητικά για να προληφθούν ή να αντιμετωπισθούν οι μεταστάσεις.

Η χειρουργική αφαίρεση του όγκου είναι η πιο βασική θεραπευτική αντιμετώπιση.  Στην εγχείρηση αφαιρείται ένα μέρος του εντέρου που συμπεριλαμβάνει τον όγκο και επίσης αφαιρούνται οι λεμφαδένες της περιοχής, όπου συνήθως καρκινικά κύτταρα μπορεί να εισέλθουν και να προκαλέσουν μεταστάσεις. Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε ανοιχτά είτε λαπαροσκοπικά ή ρομποτικά με πολύ καλά αποτελέσματα και γρηγορότερη ανάρρωση του ασθενή.Στη συνέχεια γίνεται επανένωση των άκρων του εντέρου που παρέμεινε. Αν για κάποια αιτία δεν μπορεί να επανενωθεί το έντερο, τότε διαμέσου μιας τομής στην περιοχή της κοιλιάς, ο  χειρουργός εξωτερικεύει και καθηλώνει το έντερο στο επίπεδο του δέρματος. Αυτό το είδος της χειρουργικής διαδικασίας ονομάζεται κολοστομία. Από το σημείο της στομίας θα εξέρχεται το περιεχόμενο του εντέρου (κόπρανα), το οποίο θα περισυλλέγεται μέσα σε ειδικό  συλλέκτη.

Συνήθως η κολοστομία είναι προσωρινή  και σε μεταγενέστερο στάδιο επιχειρείται η επανένωση και η επαναφορά του εντέρου στη θέση του με άλλη χειρουργική επέμβαση. Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί η κολοστομία για κάποιους λόγους να είναι και μόνιμη. Αυτό συμβαίνει κυρίως όταν ο καρκίνος εντοπίζεται στο ορθό κοντά στον πρωκτό. Όταν ο όγκος που θα αφαιρεθεί βρίσκεται στο άνω μέρος του παχέος εντέρου στο σημείο όπου ενώνεται με το λεπτό έντερο, τότε η χειρουργική διαδικασία αφαίρεσης του και η εξαγωγή του εντέρου στην περιοχή της κοιλιάς ονομάζεται ειλεοστομία.  Και σ’ αυτή την περίπτωση θα περισυλλέγεται το περιεχόμενο του εντέρου μέσα στον ειδικό συλλέκτη όπως και την κολοστομία.  Αυτή η επέμβαση γενικά είναι προσωρινή.