Με τον όρο καρκίνο του στομάχου περιγράφουμε την παθολογική κατάσταση κατά την οποία κύτταρα του στομάχου γίνονται κακοήθη και αυξάνονται ανεξέλεγκτα σχηματίζοντας όγκο. Διάφοροι τύποι καρκίνου μπορούν να εμφανιστούν στο στομάχι. Ο πλέον συνηθισμένος από αυτούς είναι το αδενοκαρκίνωμα, που ξεκινά από κύτταρα του γαστρικού βλεννογόνου (95%), ακολουθεί το λέμφωμα και το λειομυοσάρκωμα. Οι άλλοι τύποι γαστρικού καρκίνου εμφανίζονται με πολύ μικρότερη συχνότητα.
Προσβάλλει άτομα άνω των 55 ετών, μπορεί όμως να εμφανισθεί και σε άτομα μικρότερης ηλικίας. Υπολογίζεται ότι η συχνότητά του στους άντρες είναι διπλάσια από τις γυναίκες. Η εμφάνισή του είναι υψηλότερη στις χώρες της Άπω Ανατολής, της Λατινικής Αμερικής και της Ανατολικής Ευρώπης, πιθανότατα λόγω του τύπου διατροφής. Αντίθετα στη Δυτική Ευρώπη, Αμερική, Καναδά και Αυστραλία έχει σημειωθεί σημαντική μείωση τα τελευταία 30 χρόνια.
Για την ανάπτυξη του καρκίνου του στομάχου ενοχοποιούνται ορισμένοι παράγοντες που χαρακτηρίζονται ως προδιαθεσικοί. Δακρίνονται σε εξωγενείς και ενδογενείς.
Στους εξωγενείς περιλαμβάνονται το κάπνισμα, οι διατροφικές συνήθειες (καπνιστά, τηγανητά, οινοπνευματώδη, παστά ψάρια, τουρσιά), η αυξημένη περιεκτικότητα νιτρικών αλάτων στο νερό και η χαμηλή κατανάλωση βιταμινών Α,Β και C.
Στους ενδογενείς παράγοντες περιλαμβάνονται:
- Θετικό οικογενειακό ιστορικό
- Ομάδα αίματος Α
- Η λοίμωξη από ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού
- Η χρόνια ατροφική γαστρίτιδα τύπου Α
- Αδενωματώδεις πολύποδες του στομάχου μεγαλύτεροι από 2 εκ
- Η εντερική μεταπλασία του γαστρικού βλενογόννου, που είναι αποτέλεσμα παλινδρόμησης δωδεκαδακτυλικού περιεχομένου στο στομάχι
- Το κολόβωμα του χειρουργημένου στομάχου.
Κύριο πρόβλημα του καρκίνου του στομάχου παραμένει η καθυστερημένη διάγνωση και αυτό επειδή τα αρχικά συμπτώματα της νόσου είναι ήπια, ακαθόριστα ή ακόμη και ανύπαρκτα.
Η νόσος μπορεί να εκδηλωθεί με τα παρακάτω συμπτώματα: δυσπεψία, ανορεξία, πόνο στο επιγάστριο, ναυτία, εμέτους, δυσφαγία, γαστρορραγία (αιματέμεση ή μέλαινες κενώσεις), απώλεια βάρους, καταβολή δυνάμεων και αποστροφή σε ορισμένες τροφές (κυρίως κρέας).
Η διάγνωση του καρκίνου του στομάχου γίνεται με την γαστροσκόπηση, η οποία παρέχει τη δυνατότητα και λήψης βιοψιών από την ύποπτη βλάβη. Η αξονική και η μαγνητική τομογραφία βοηθούν στην εκτίμηση επέκτασης της νόσου στους λεμφαδένες ή σε άλλα όργανα.
Η θεραπεία είναι κατά κύριο λόγο χειρουργική. Οι υπόλοιπες μέθοδοι (χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία ή συνδυασμός τους) μπορούν να χρησιμοποιηθούν συμπληρωματικά ή παρηγορικά σε ανεγχείρητες περιπτώσεις.
Επέμβαση για τον καρκίνο του στομάχου είναι η γαστρεκτομή, η οποία επιδιώκει τη ριζική εκτομή του όγκου με ευρύ λεμφαδενικό καθαρισμό. Η γαστρεκτομή μπορεί να είναι υφολική γαστρεκτομή (σε εντόπιση του όγκου στο άντρο ή στον πυλωρό), κεντρική (proximal) γαστρεκτομή (σε εντόπιση του όγκου στο θόλο ή στην καρδία του στομάχου) και ολική γαστρεκτομή ( σε καρκίνο του σώματος, του θόλου ή σε διάχυτο καρκίνο του στομάχου).
Παρηγορικές επεμβάσεις είναι η απλή γαστρεκτομή (στις περιπτώσεις που ο καρκίνος είναι εξαιρέσιμος αλλά έχει ήδη δώσει μεταστάσεις στους λεμφαδένες και σε άλλα όργανα), η απλή γαστρεντεροαναστόμωση (όταν προκαλεί απόφραξη του πυλωρού) και η νηστιδοστομία μόνο για θρέψη του ασθενή σε ανεγχείρητο καρκίνο.