Το λέμφωμα είναι μια μορφή καρκίνου που επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστημα. Ειδικότερα, είναι ένας καρκίνος των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος, που ονομάζονται λεμφοκύτταρα. Εμφανίζεται όταν ένα αναπτυσσόμενο λεμφοκύτταρο παρουσιάσει κάποια μετάλλαξη που το οδηγεί είτε στο να πολλαπλασιάζεται πιο γρήγορα από το φυσιολογικό είτε στο να ζει περισσότερο από ό,τι θα έπρεπε, χωρίς να ανταποκρίνεται στους κανονικούς φυσιολογικούς ελέγχους.
Παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης λεμφώματος είναι το οικογενειακό ιστορικό, τα αυτοάνοσα νοσήματα, η έκθεση σε χημικά, η μόλυνση από ιούς όπως ο Epstein-Barr (λοιμώδους μονοπυρήνωσης), ο ιός HTL-1 (ανθρώπινος λεμφοτρόπος ιός), ο ιός HIV (AIDS), ηπατίτιδα C και κάποια βακτήρια.
Το λέμφωμα διακρίνεται σε δύο μεγάλες κατηγορίες, τα Hodgkin και τα μη- Hodgkin λεμφώματα. Μπορεί να εμφανισθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά είναι η πιο συχνή μορφή καρκίνου σε νέους ανθρώπους.
Τα συμπτώματα τυπικά περιλαμβάνουν ανώδυνη διόγκωση των λεμφαδένων, συχνά στο λαιμό ή τις μασχάλες, όπου οι λεμφαδένες ενώνονται σε ομάδες (block). Διόγκωση λεμφαδένων μπορεί να εμφανισθεί και στη βουβωνική χώρα, την κοιλιά ή το μεσοθωράκιο.
Οι διογκωμένοι λεμφαδένες μπορεί να πιέζουν γειτονικά όργανα, οστά και άλλες δομές που προκαλούν πόνο. Εκτός από τη διόγκωση των λεμφαδένων άλλα συμπτώματα που υπάρχουν είναι οίδημα στα πόδια ή τους αστραγάλους, νυχτερινές εφιδρώσεις, πυρετός, απώλεια βάρους, κνησμός, κόπωση και απώλεια όρεξης.
Η διάγνωση γίνεται με τη βιοψία και ιστολογική εξέταση λεμφαδένα, μυελού των οστών ή άλλου προσβεβλημένου οργάνου. Η αξονική τομογραφία βοηθά στη σταδιοποίηση της νόσου.
Ως προς τη θεραπευτική αντιμετώπιση, έχει συντελεστεί μια επανάσταση τα τελευταία χρόνια. Οι διαθέσιμες θεραπείες κάνουν την αντιμετώπιση του λεμφώματος ολοένα και πιο ελπιδοφόρα. Ορισμένες μορφές λεμφωμάτων θεραπεύονται πλήρως, ενώ άλλες ελέγχονται ικανοποιητικά, ώστε η ποιότητα ζωής των ασθενών να μην επηρεάζεται.
Οι κύριοι τρόποι αντιμετώπισης των λεμφωμάτων είναι η χημειοθεραπεία, η ανοσοθεραπεία (μονοκλωνικά αντισώματα) και η ακτινοθεραπεία, μόνες τους ή σε συνδυασμό. Για τα βραδέως εξελισσόμενα μη Hodgkin λεμφώματα μπορεί να μη δοθεί αρχικά καμία θεραπεία και ο θεράπων ιατρός να προτιμήσει την παρακολούθηση. Στις περιπτώσεις υποτροπής εφαρμόζεται μεταμόσχευση μυελού των οστών.
Ο ρόλος της χειρουργικής είναι στη λήψη βιοψιών λεμφαδένων ή στη χειρουργική εκτομή ομάδων (block) λεμφαδένων, όταν πιέζουν σημαντικά όργανα.