Η χειρουργική ογκολογία αποτελεί σημαντικό τομέα της γενικής χειρουργικής και έχει ως αντικείμενο την εξειδικευμένη χειρουργική αντιμετώπιση κακοήθων όγκων.

Ο καρκίνος είναι μία παθολογική διαδικασία που αφορά τα κύτταρα ενός οργάνου. Αυτά πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα και δημιουργούν τον όγκο, ο οποίος ενώ στην αρχή είναι εντοπισμένος εντός του οργάνου από το οποίο εξορμάται στη συνέχεια μπορεί να επεκταθεί κατά συνέχεια ιστών και να διηθήσει γειτονικά όργανα ή να δώσει μεταστάσεις στους λεμφαδένες ή αιματογενώς μεταστάσεις σε απομακρυσμένα όργανα.

Υπάρχουν διάφορα είδη χειρουργικής θεραπείας που μπορούν να εφαρμοσθούν στον ογκολογικό ασθενή αναλόγως της περιπτώσεως:

• Ριζική χειρουργική θεραπεία
• Εγχείρηση με στόχο να μειωθεί  καρκινικός κυτταρικός πληθυσμός( debulging surgery)
• Χειρουργική αφαίρεση μεταστάσεων
• Χειρουργικέςεπεμβάσεις ανακουφιστικές
• Επανορθωτικές επεμβάσεις αποκατάστασης
• Προληπτικές επεμβάσεις (πχ αφαίρεση παχέος εντέρου ή μαστού σε ασθενείς υψηλού κινδύνου)

Ο χειρουργός θα πρέπει να έχει την κατάλληλη εκπαίδευση, την εμπειρία και να είναι ενημερωμένος με τα τελευταία δεδομένα της ογκολογίας. Απαιτείται δε η καλή συνεργασία με ογκολόγους και ακτινοθεραπευτές.

Η χειρουργική ογκολογία διέπεται από ορισμένους κανόνες:

• Η αφαίρεση του όγκου πρέπει να γίνεται en block, με ήπιους χειρισμούς και ριζικά (αφαίρεση και των γειτονικών ιστών που είναι προσκολλημένοι στον πρωτοπαθή όγκο)
• Η ευρεία αφαίρεση του όγκου με καθαρά όρια εκτομής ( R0 εκτομή)
• Αφαίρεση και των σύστοιχων λεμφαδένων (λεμφαδενικός καθαρισμός)
  
  

Με τη μελέτη του ανθρώπινου γονιδιώματος ήλθαν στο φως γνώσεις για τη δημιουργία του καρκίνου σε επίπεδο γενετικής. Παραδείγματα αποτελούν η οικογενής πολυποδίαση που απεδείχθη ότι οφείλεται στο γονίδιο APC. Αν συμβούν μεταλλάξεις στο γονίδιο αυτό θα δημιουργηθούν στη δεύτερη ή τρίτη δεκαετία της ζωής του ασθενή καρκίνος του παχέος εντέρου. Επίσης η κληρονομική προδιάθεση για την ανάπτυξη καρκίνου του μαστού βρέθηκε ότι οφείλεται στο γονίδιο BRCA2. Έτσι σε αυτές τις περιπτώσεις συνιστάται η προληπτική χειρουργική αφαίρεση του αντίστοιχου οργάνου (παχέος εντέρου, μαστού). Πρέπει να τονίσουμε όμως ότι δεν κληρονομείται ο καρκίνος, αλλά η κληρονομική προδιάθεση για την ανάπτυξη καρκίνου.